Scam là gì? Cách nhận biết và phòng tránh lừa đảo

Scam là gì? Trong thời đại số, thuật ngữ này xuất hiện ngày càng nhiều, ám chỉ các hành vi lừa đảo tinh vi nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác. Bài viết này sẽ đi sâu vào bản chất của scam, các hình thức phổ biến và cách phòng tránh hiệu quả.

Scam là gì?

Scam, trong tiếng Việt thường được hiểu là lừa đảo, là một hành vi gian dối có chủ ý, được thực hiện để chiếm đoạt tiền bạc, tài sản hoặc thông tin cá nhân của người khác. Mục đích của scam là gây thiệt hại cho nạn nhân, trong khi kẻ lừa đảo thu lợi bất chính. Các hình thức scam ngày càng đa dạng và tinh vi, từ những chiêu trò đơn giản đến những kế hoạch phức tạp, nhắm vào mọi đối tượng, từ người già đến người trẻ, từ người có học thức đến người ít học.

Scam không chỉ gây thiệt hại về tài chính mà còn ảnh hưởng đến tinh thần, gây ra sự mất lòng tin và bất an trong xã hội. Việc hiểu rõ về scam là gì và các dấu hiệu nhận biết là vô cùng quan trọng để bảo vệ bản thân và những người xung quanh khỏi trở thành nạn nhân.

Scammer là gì?

Scammer là danh từ chỉ người thực hiện hành vi scam, tức là kẻ lừa đảo. Scammer có thể hoạt động đơn lẻ hoặc theo nhóm, sử dụng nhiều thủ đoạn khác nhau để tiếp cận và lừa gạt nạn nhân. Họ thường là những người có khả năng giao tiếp tốt, biết cách khai thác lòng tin và điểm yếu của người khác.

Scammer không ngại sử dụng các công nghệ mới như internet, mạng xã hội, email, điện thoại để thực hiện hành vi phạm tội. Họ liên tục thay đổi phương thức và thủ đoạn để tránh bị phát hiện và tăng khả năng thành công. Mục tiêu của một scammer thường là tiền bạc, thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, hoặc bất kỳ tài sản nào có giá trị.

Scammer có thể giả danh là nhân viên ngân hàng, đại diện công ty, người thân, bạn bè trên mạng xã hội, hoặc thậm chí là người yêu để tạo dựng lòng tin và lừa đảo. Họ có thể đưa ra những lời hứa hẹn hấp dẫn, tạo áp lực thời gian, hoặc lợi dụng lòng tham và sự thiếu hiểu biết của nạn nhân để đạt được mục đích. Việc nhận biết sớm các đặc điểm và hành vi của scammer là yếu tố then chốt để phòng tránh lừa đảo.

Các loại Scam phổ biến thường gặp

Thế giới scam vô cùng rộng lớn và không ngừng biến đổi, nhưng chúng ta có thể phân loại chúng thành một số hình thức phổ biến sau đây:

1. Scam offline

Scam offline là các hình thức lừa đảo diễn ra trong môi trường thực tế, không thông qua internet hay các phương tiện điện tử. Mặc dù ngày càng ít phổ biến hơn so với scam online, nhưng scam offline vẫn tồn tại và gây ra những thiệt hại không nhỏ cho nạn nhân.

Một trong những hình thức scam offline thường gặp là lừa đảo bán hàng đa cấp trái phép. Kẻ lừa đảo sẽ dụ dỗ người khác tham gia vào mạng lưới bán hàng của mình, hứa hẹn lợi nhuận cao ngất ngưởng mà không cần bỏ nhiều công sức. Tuy nhiên, thực tế là người tham gia phải bỏ tiền mua hàng với giá cao, sau đó khó bán lại được, và cuối cùng mất trắng.

Một hình thức khác là lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng cách giả danh người thân. Kẻ lừa đảo sẽ tiếp cận những người già, giả làm người thân từ xa về thăm, hoặc báo tin giả về tai nạn của người thân, rồi yêu cầu họ đưa tiền để “giải quyết” vấn đề. Một số scammer còn giả danh công an, viện kiểm sát, tòa án để hù dọa và yêu cầu nạn nhân chuyển tiền để “chạy án”.

Ngoài ra, còn có các hình thức scam offline như lừa đảo trong vay mượn tiền bạc, lừa đảo trong giao dịch bất động sản, lừa đảo trúng thưởng,… Điều quan trọng là phải luôn cảnh giác, không tin vào những lời hứa hẹn hão huyền, và kiểm tra thông tin kỹ càng trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào liên quan đến tiền bạc hay tài sản.

2. Scam qua email

Scam qua email là một trong những hình thức lừa đảo phổ biến nhất trên internet. Kẻ lừa đảo sẽ gửi email giả mạo các tổ chức, công ty, hoặc cá nhân uy tín để đánh cắp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, hoặc lừa người nhận chuyển tiền.

Một trong những hình thức scam email thường gặp là phishing email – email giả mạo ngân hàng, công ty tài chính, hoặc các dịch vụ trực tuyến, yêu cầu người dùng cung cấp thông tin đăng nhập, số thẻ tín dụng, hoặc các thông tin cá nhân khác. Email này thường có giao diện rất giống với email thật, khiến nhiều người dễ dàng mắc bẫy.

Một hình thức khác là email trúng thưởng. Người dùng nhận được email thông báo trúng thưởng một khoản tiền lớn, hoặc một món quà có giá trị, nhưng để nhận được giải thưởng, họ phải trả một khoản phí nhỏ để “làm thủ tục” hoặc “vận chuyển”. Sau khi người dùng trả tiền, kẻ lừa đảo sẽ biến mất.

Ngoài ra, còn có các hình thức scam email như email yêu cầu giúp đỡ khẩn cấp, email quảng cáo các sản phẩm, dịch vụ không có thật, email chứa virus hoặc phần mềm độc hại,… Để phòng tránh scam email, bạn nên cẩn thận với những email có nội dung lạ, yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, hoặc đề nghị chuyển tiền. Hãy kiểm tra kỹ địa chỉ email người gửi, so sánh với địa chỉ email chính thức của tổ chức, công ty đó. Nếu nghi ngờ, đừng ngần ngại liên hệ trực tiếp với tổ chức, công ty đó để xác minh.

3. Hack tài khoản Facebook

Hack tài khoản Facebook là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với người dùng mạng xã hội hiện nay. Kẻ lừa đảo có thể xâm nhập vào tài khoản Facebook của bạn bằng nhiều cách, như đoán mật khẩu, sử dụng phần mềm độc hại, hoặc lừa bạn nhấp vào các đường link giả mạo.

Sau khi hack được tài khoản, kẻ lừa đảo có thể sử dụng nó để gửi tin nhắn lừa đảo cho bạn bè của bạn, đăng các bài viết có nội dung xấu, hoặc thậm chí là chiếm đoạt tài sản của bạn.

Một trong những chiêu trò lừa đảo phổ biến nhất là giả danh bạn bè để vay tiền. Kẻ lừa đảo sẽ nhắn tin cho bạn bè của bạn, giả vờ đang gặp khó khăn và cần vay tiền gấp. Nhiều người, vì tin tưởng bạn bè, đã chuyển tiền cho kẻ lừa đảo mà không hề hay biết.

Ngoài ra, kẻ lừa đảo còn có thể sử dụng tài khoản Facebook của bạn để quảng cáo các sản phẩm, dịch vụ không có thật, hoặc phát tán virus, phần mềm độc hại. Để bảo vệ tài khoản Facebook của bạn, hãy sử dụng mật khẩu mạnh, bật xác thực hai yếu tố, và cẩn thận với những đường link lạ.

4. Website lừa đảo

Website lừa đảo là những trang web được tạo ra với mục đích lừa đảo người dùng, đánh cắp thông tin cá nhân, hoặc phát tán virus, phần mềm độc hại. Các website này thường có giao diện rất giống với các trang web chính thức, khiến nhiều người dễ dàng nhầm lẫn.

Một trong những hình thức website lừa đảo thường gặp là website giả mạo ngân hàng, công ty tài chính. Những website này thường yêu cầu người dùng cung cấp thông tin đăng nhập, số thẻ tín dụng, hoặc các thông tin cá nhân khác.

Một hình thức khác là website bán hàng giả, hàng nhái. Những website này thường quảng cáo các sản phẩm nổi tiếng với giá rẻ bất ngờ, nhưng thực tế là hàng giả, hàng kém chất lượng, hoặc thậm chí là không giao hàng.

Để nhận biết website lừa đảo, bạn nên kiểm tra kỹ địa chỉ website (URL), xem có khác với địa chỉ website chính thức hay không. Hãy tìm kiếm thông tin về website trên Google, xem có ai từng bị lừa đảo bởi website này hay không. Đừng bao giờ cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, hoặc số thẻ tín dụng trên các website mà bạn không tin tưởng.

5. Scam qua bán hàng trực tuyến

Bán hàng trực tuyến ngày càng trở nên phổ biến, nhưng cũng là mảnh đất màu mỡ cho các scammer hoạt động. Có rất nhiều hình thức scam qua bán hàng trực tuyến, từ bán hàng giả, hàng nhái, đến lừa đảo chiếm đoạt tiền của người mua.

Một trong những hình thức scam phổ biến nhất là bán hàng không đúng như quảng cáo. Người bán sẽ đăng tải hình ảnh sản phẩm rất đẹp, nhưng khi người mua nhận được hàng thì lại là một sản phẩm hoàn toàn khác, kém chất lượng hơn rất nhiều.

Một hình thức khác là yêu cầu người mua chuyển tiền trước khi giao hàng, sau đó không giao hàng hoặc giao hàng chậm trễ. Một số người bán còn bán hàng giả, hàng nhái với giá cao, lợi dụng sự tin tưởng của người mua.

Để tránh bị scam khi mua hàng trực tuyến, bạn nên chọn những người bán uy tín, có nhiều đánh giá tốt. Đọc kỹ mô tả sản phẩm, xem xét hình ảnh sản phẩm một cách cẩn thận. Không nên chuyển tiền trước khi nhận hàng, trừ khi bạn hoàn toàn tin tưởng người bán.

6. Scam đấu giá

Đấu giá trực tuyến là một hình thức mua bán ngày càng phổ biến, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro lừa đảo. Kẻ lừa đảo có thể tạo ra các tài khoản giả, giả vờ đấu giá để đẩy giá sản phẩm lên cao, hoặc thậm chí là không giao sản phẩm sau khi người mua đã trả tiền.

Một trong những chiêu trò lừa đảo phổ biến nhất là bid shielding – kẻ lừa đảo sẽ tạo ra nhiều tài khoản giả, tham gia đấu giá để đẩy giá sản phẩm lên cao, sau đó rút lui vào phút cuối, khiến người mua thật phải trả giá cao hơn.

Một hình thức khác là shill bidding – người bán sẽ nhờ người thân, bạn bè tham gia đấu giá để đẩy giá sản phẩm lên cao. Một số người bán còn bán sản phẩm không đúng như mô tả, hoặc không giao sản phẩm sau khi người mua đã trả tiền.

Để tránh bị scam khi đấu giá trực tuyến, bạn nên tìm hiểu kỹ về người bán, xem có nhiều đánh giá tốt hay không. Đọc kỹ mô tả sản phẩm, xem xét hình ảnh sản phẩm một cách cẩn thận. Đặt ra một mức giá tối đa mà bạn sẵn sàng trả, và không vượt quá mức giá đó.

7. Scam quyên góp

Lợi dụng lòng tốt của mọi người, các scammer thường tạo ra các chiến dịch quyên góp từ thiện giả mạo để chiếm đoạt tiền. Họ có thể giả danh các tổ chức từ thiện uy tín, hoặc tạo ra các câu chuyện cảm động về những người gặp khó khăn để kêu gọi quyên góp.

Một trong những chiêu trò lừa đảo phổ biến nhất là giả danh các tổ chức từ thiện lớn. Kẻ lừa đảo sẽ tạo ra các website, tài khoản mạng xã hội, hoặc email giả mạo các tổ chức từ thiện nổi tiếng, và kêu gọi mọi người quyên góp tiền.

Một hình thức khác là tạo ra các câu chuyện cảm động về những người gặp khó khăn. Kẻ lừa đảo sẽ đăng tải hình ảnh, video về những người bị bệnh tật, tai nạn, hoặc thiên tai, và kêu gọi mọi người quyên góp tiền để giúp đỡ họ. Tuy nhiên, thực tế là những câu chuyện này hoàn toàn bịa đặt, hoặc số tiền quyên góp được sẽ bị kẻ lừa đảo chiếm đoạt.

Để tránh bị scam khi quyên góp từ thiện, bạn nên tìm hiểu kỹ về tổ chức từ thiện mà bạn muốn quyên góp. Hãy quyên góp trực tiếp cho tổ chức từ thiện, hoặc thông qua các kênh thanh toán chính thức của tổ chức. Không nên quyên góp tiền cho những người mà bạn không quen biết, hoặc thông qua các website, tài khoản mạng xã hội không rõ nguồn gốc.

8. Scam 419

Scam 419, hay còn gọi là Nigerian Prince Scam, là một hình thức lừa đảo lâu đời và vẫn tiếp tục tồn tại đến ngày nay. Kẻ lừa đảo sẽ gửi email cho nạn nhân, giả vờ là một người có địa vị cao, hoặc một người giàu có đang gặp khó khăn, và cần sự giúp đỡ của nạn nhân để chuyển một khoản tiền lớn ra khỏi đất nước.

Kẻ lừa đảo sẽ hứa hẹn trả cho nạn nhân một khoản tiền hoa hồng lớn nếu họ đồng ý giúp đỡ. Tuy nhiên, để thực hiện việc chuyển tiền, kẻ lừa đảo sẽ yêu cầu nạn nhân trả một khoản phí nhỏ để “làm thủ tục”, “hối lộ quan chức”, hoặc “thuê luật sư”. Sau khi nạn nhân trả tiền, kẻ lừa đảo sẽ biến mất.

Scam 419 thường nhắm vào những người có lòng tham, hoặc những người dễ tin người. Để tránh bị scam 419, bạn nên cẩn thận với những email có nội dung lạ, hứa hẹn trả tiền hoa hồng lớn, hoặc yêu cầu bạn trả tiền trước khi nhận được tiền. Đừng bao giờ cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, hoặc số thẻ tín dụng cho những người mà bạn không quen biết.

9. Scam khảo sát online

Khảo sát trực tuyến là một cách để kiếm tiền online, nhưng cũng là cơ hội cho các scammer lừa đảo. Kẻ lừa đảo sẽ hứa hẹn trả cho bạn một khoản tiền lớn để tham gia khảo sát, nhưng thực tế là họ chỉ muốn thu thập thông tin cá nhân của bạn, hoặc dụ bạn tham gia vào các chương trình đa cấp trái phép.

Một trong những chiêu trò lừa đảo phổ biến nhất là yêu cầu bạn trả tiền để tham gia khảo sát. Kẻ lừa đảo sẽ nói rằng bạn cần phải trả một khoản phí nhỏ để “đăng ký”, “xác minh tài khoản”, hoặc “mua tài liệu”. Sau khi bạn trả tiền, kẻ lừa đảo sẽ biến mất.

Một hình thức khác là thu thập thông tin cá nhân của bạn để bán cho các công ty quảng cáo. Kẻ lừa đảo sẽ yêu cầu bạn cung cấp thông tin cá nhân, như tên, địa chỉ, số điện thoại, email, sở thích,… Sau đó, họ sẽ bán thông tin này cho các công ty quảng cáo để gửi spam cho bạn.

Để tránh bị scam khi tham gia khảo sát trực tuyến, bạn nên chọn những trang web khảo sát uy tín, có nhiều đánh giá tốt. Không nên trả tiền để tham gia khảo sát. Cẩn thận với những trang web yêu cầu bạn cung cấp quá nhiều thông tin cá nhân.

10. Scam việc làm

Thị trường việc làm online ngày càng sôi động, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro lừa đảo. Kẻ lừa đảo sẽ đăng tin tuyển dụng việc làm với mức lương hấp dẫn, nhưng thực tế là họ chỉ muốn thu thập thông tin cá nhân của bạn, hoặc dụ bạn tham gia vào các chương trình đa cấp trái phép.

Một trong những chiêu trò lừa đảo phổ biến nhất là yêu cầu bạn trả tiền để được nhận việc. Kẻ lừa đảo sẽ nói rằng bạn cần phải trả một khoản phí nhỏ để “đào tạo”, “mua đồng phục”, hoặc “làm hồ sơ”. Sau khi bạn trả tiền, kẻ lừa đảo sẽ biến mất.

Một hình thức khác là thu thập thông tin cá nhân của bạn để bán cho các công ty quảng cáo. Kẻ lừa đảo sẽ yêu cầu bạn cung cấp thông tin cá nhân, như tên, địa chỉ, số điện thoại, email, kinh nghiệm làm việc,… Sau đó, họ sẽ bán thông tin này cho các công ty quảng cáo để gửi spam cho bạn.

Để tránh bị scam khi tìm việc làm online, bạn nên chọn những trang web tuyển dụng uy tín, có nhiều đánh giá tốt. Không nên trả tiền để được nhận việc. Cẩn thận với những tin tuyển dụng có mức lương quá cao so với mặt bằng chung. Nghiên cứu kỹ về công ty tuyển dụng trước khi nộp hồ sơ.

11. Scam Catfish

Scam Catfish là hình thức lừa đảo tình cảm trên mạng, trong đó kẻ lừa đảo tạo ra một nhân vật ảo hoàn toàn khác với bản thân để dụ dỗ, lừa gạt nạn nhân. Họ có thể sử dụng hình ảnh của người khác, tạo ra một câu chuyện đời tư bi đát, hoặc giả vờ là người nổi tiếng để thu hút sự chú ý của nạn nhân.

Sau khi tạo dựng được lòng tin, kẻ lừa đảo sẽ bắt đầu xin tiền của nạn nhân với nhiều lý do khác nhau, như cần tiền chữa bệnh, trả nợ, hoặc đi du lịch. Một số kẻ lừa đảo còn dụ dỗ nạn nhân gửi ảnh nhạy cảm, sau đó đe dọa tung lên mạng để tống tiền.

Để tránh bị scam Catfish, bạn nên cẩn thận với những người bạn quen trên mạng, đặc biệt là những người có vẻ ngoài quá hoàn hảo, hoặc có câu chuyện đời tư quá bi đát. Hãy tìm kiếm hình ảnh của họ trên Google để xem có phải là hình ảnh thật hay không. Đừng bao giờ gửi tiền, hoặc ảnh nhạy cảm cho những người mà bạn không quen biết rõ.

12. Scam thông qua cuộc gọi lạnh

Cuộc gọi lạnh (cold call) là hình thức gọi điện trực tiếp cho những người chưa từng quen biết để giới thiệu sản phẩm, dịch vụ, hoặc mời chào tham gia các chương trình khuyến mãi. Tuy nhiên, nhiều scammer đã lợi dụng hình thức này để lừa đảo người dùng.

Một trong những chiêu trò lừa đảo phổ biến nhất là giả danh nhân viên ngân hàng, công ty tài chính. Kẻ lừa đảo sẽ gọi điện cho bạn, nói rằng bạn có một khoản nợ quá hạn, hoặc tài khoản của bạn đang bị đe dọa, và yêu cầu bạn cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, hoặc số thẻ tín dụng.

Một hình thức khác là giả danh nhân viên công an, viện kiểm sát, tòa án. Kẻ lừa đảo sẽ gọi điện cho bạn, nói rằng bạn đang liên quan đến một vụ án, và yêu cầu bạn chuyển tiền để “chạy án”.

Để tránh bị scam thông qua cuộc gọi lạnh, bạn nên cẩn thận với những cuộc gọi từ số lạ. Không nên cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, hoặc số thẻ tín dụng cho những người mà bạn không quen biết. Nếu nghi ngờ, hãy ngắt cuộc gọi và liên hệ trực tiếp với ngân hàng, công ty tài chính, hoặc cơ quan chức năng để xác minh.

13. Scam trong game là gì?

Thế giới game online là một môi trường giải trí hấp dẫn, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro lừa đảo. Scammer có thể sử dụng nhiều thủ đoạn khác nhau để chiếm đoạt tài khoản, vật phẩm, hoặc tiền bạc của người chơi.

Một trong những chiêu trò lừa đảo phổ biến nhất là hack tài khoản game. Kẻ lừa đảo sẽ sử dụng các phần mềm độc hại, hoặc lừa người chơi nhấp vào các đường link giả mạo để đánh cắp thông tin đăng nhập.

Một hình thức khác là lừa đảo giao dịch vật phẩm. Kẻ lừa đảo sẽ hứa hẹn trả cho người chơi một khoản tiền lớn để mua vật phẩm quý hiếm, nhưng sau khi người chơi giao vật phẩm, kẻ lừa đảo sẽ biến mất.

Để tránh bị scam trong game, bạn nên sử dụng mật khẩu mạnh, bảo vệ tài khoản cẩn thận. Không nên nhấp vào các đường link lạ, hoặc tải các phần mềm không rõ nguồn gốc. Cẩn thận khi giao dịch vật phẩm với những người mà bạn không quen biết.

14. Checkscam là gì?

Checkscam là một hành động hoặc quy trình kiểm tra, xác minh thông tin để xác định xem một giao dịch, một người, một trang web, hoặc một lời đề nghị có dấu hiệu lừa đảo hay không. Mục đích của checkscam là giúp người dùng internet phòng tránh rủi ro bị lừa đảo, bảo vệ tài sản và thông tin cá nhân.

Checkscam có thể bao gồm nhiều bước kiểm tra khác nhau, như tìm kiếm thông tin trên Google, kiểm tra đánh giá của người dùng khác, xác minh địa chỉ liên hệ, hoặc sử dụng các công cụ check scam online.

Hiện nay, có rất nhiều website và ứng dụng cung cấp dịch vụ checkscam, giúp người dùng dễ dàng kiểm tra độ tin cậy của một trang web, một số điện thoại, hoặc một địa chỉ email. Tuy nhiên, bạn cũng cần lưu ý rằng không có công cụ checkscam nào có thể đảm bảo 100% chính xác, vì vậy bạn vẫn cần phải tự mình đánh giá và đưa ra quyết định cẩn thận.

15. Legit Scammer là gì?

“Legit Scammer” là một thuật ngữ nghe có vẻ mâu thuẫn, vì bản chất của “scammer” đã mang nghĩa tiêu cực là lừa đảo. Tuy nhiên, thuật ngữ này thường được sử dụng một cách hài hước hoặc mỉa mai để chỉ những người:

1. Thực hiện các hành vi có vẻ “lừa đảo” nhưng không vi phạm pháp luật hoặc vi phạm ở mức độ rất nhỏ. Ví dụ, một người bán hàng tung ra các chiêu trò quảng cáo quá đà, thổi phồng lợi ích sản phẩm, nhưng vẫn cung cấp sản phẩm đúng như cam kết (dù chất lượng có thể không tương xứng với giá).

2. Thành công trong việc tận dụng các lỗ hổng hệ thống hoặc lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người khác để kiếm lợi nhuận. Ví dụ, một người phát hiện ra một lỗi trên website bán hàng, cho phép mua hàng với giá rẻ bất ngờ, và họ tận dụng lỗi này để mua số lượng lớn hàng hóa.

3. Có kỹ năng giao tiếp, thuyết phục và đàm phán cực kỳ tốt, đến mức có thể “lừa” người khác đưa ra những quyết định có lợi cho mình. Ví dụ, một nhà đầu tư có thể thuyết phục một công ty đưa ra những điều khoản hợp đồng có lợi cho mình, dù những điều khoản này có thể gây bất lợi cho công ty đó.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng dù những hành vi này có thể không vi phạm pháp luật, nhưng chúng thường không được xã hội khuyến khích vì gây ra sự bất công, tạo ra lợi thế không công bằng cho một số người.

Dấu hiệu nhận biết scam

Nhận biết scam là bước đầu tiên và quan trọng nhất để phòng tránh lừa đảo. Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết scam phổ biến:

Nhận biết scam online

• Email, tin nhắn, hoặc cuộc gọi lạ từ những người hoặc tổ chức mà bạn không quen biết.
• Lời đề nghị quá tốt để trở thành sự thật. Ví dụ: trúng thưởng lớn, đầu tư lợi nhuận cao, việc làm lương khủng.
• Yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, hoặc số thẻ tín dụng.
• Yêu cầu chuyển tiền trước khi nhận được hàng hóa, dịch vụ, hoặc giải thưởng.
• Áp lực thời gian, yêu cầu bạn đưa ra quyết định nhanh chóng.
• Lỗi chính tả, ngữ pháp, hoặc cấu trúc câu trong email, tin nhắn, hoặc trên website.
• Địa chỉ website (URL) không chính xác, hoặc có đuôi lạ (ví dụ: .xyz, .cc, .info).
• Thiếu thông tin liên hệ rõ ràng trên website, hoặc thông tin liên hệ không chính xác.

Để nhận biết các website scam, bạn có thể sử dụng bảng sau để so sánh thông tin của website đó với các trang web uy tín:

Tiêu chí	Website uy tín	Website scam
Tên miền	Ngắn gọn, dễ nhớ, liên quan đến nội dung	Dài, khó nhớ, chứa ký tự lạ
Chứng chỉ SSL	Có chứng chỉ SSL (https://)	Không có chứng chỉ SSL (http://)
Thông tin liên hệ	Đầy đủ, chính xác, dễ tìm	Thiếu thông tin, không chính xác
Chính sách bảo mật	Rõ ràng, chi tiết	Sơ sài, chung chung
Đánh giá của KH	Nhiều đánh giá tốt, có thể kiểm chứng	Ít đánh giá, đánh giá ảo
Thiết kế website	Chuyên nghiệp, bắt mắt	Cẩu thả, thiếu chuyên nghiệp

Nhận biết scam offline

• Người lạ tiếp cận bạn với những lời đề nghị quá hấp dẫn.
• Họ hứa hẹn lợi nhuận cao, không rủi ro.
• Họ tạo áp lực thời gian, yêu cầu bạn đưa ra quyết định ngay lập tức.
• Họ không cung cấp thông tin đầy đủ về sản phẩm, dịch vụ, hoặc cơ hội đầu tư.
• Họ yêu cầu bạn trả tiền trước khi nhận được bất cứ thứ gì.
• Họ không có giấy tờ, hoặc giấy tờ không hợp lệ.
• Họ có vẻ quá tốt để trở thành sự thật.
• Họ tránh né trả lời các câu hỏi của bạn.
• Họ yêu cầu bạn giữ bí mật về giao dịch.

Hướng dẫn cách phòng chống Scam

Phòng bệnh hơn chữa bệnh, việc trang bị cho mình những kiến thức và kỹ năng phòng chống scam là vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích:

• Luôn cảnh giác và đặt câu hỏi với mọi thứ. Đừng tin vào những lời hứa hẹn quá dễ dàng, hoặc những thông tin có vẻ quá tốt để trở thành sự thật.
• Kiểm tra thông tin kỹ càng trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào. Tìm kiếm thông tin trên Google, hỏi ý kiến người thân, bạn bè, hoặc các chuyên gia.
• Không bao giờ cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, hoặc số thẻ tín dụng cho những người mà bạn không quen biết.
• Không bao giờ chuyển tiền trước khi nhận được hàng hóa, dịch vụ, hoặc giải thưởng.
• Sử dụng mật khẩu mạnh và thay đổi mật khẩu thường xuyên.
• Bật xác thực hai yếu tố cho các tài khoản quan trọng.
• Cài đặt phần mềm diệt virus và cập nhật thường xuyên.
• Cẩn thận với những đường link lạ, hoặc email, tin nhắn có nội dung đáng ngờ.
• Báo cáo các hành vi scam cho cơ quan chức năng.

Hãy trở thành một người dùng Internet thông minh

Trong thời đại số, internet đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta. Tuy nhiên, internet cũng là một môi trường tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt là các hành vi scam.

Để bảo vệ bản thân và những người xung quanh khỏi trở thành nạn nhân của scam, hãy trang bị cho mình những kiến thức và kỹ năng cần thiết để trở thành một người dùng internet thông minh.

Điều này bao gồm việc:

• Nâng cao kiến thức về các hình thức scam phổ biến.
• Rèn luyện kỹ năng phân tích, đánh giá thông tin.
• Thực hành các biện pháp phòng ngừa scam.
• Chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm với những người khác.

Bằng cách trở thành một người dùng internet thông minh, bạn không chỉ bảo vệ được tài sản và thông tin cá nhân của mình, mà còn góp phần xây dựng một môi trường internet an toàn và lành mạnh hơn.

Câu hỏi thường gặp

Scam tiếng Anh là gì?

Trong tiếng Anh, “scam” có nghĩa tương tự như trong tiếng Việt, tức là lừa đảo. Nó ám chỉ một hành vi gian dối có chủ ý, được thực hiện để chiếm đoạt tiền bạc, tài sản hoặc thông tin cá nhân của người khác.

Phishing scams là gì?

Phishing scams là một hình thức lừa đảo trực tuyến, trong đó kẻ lừa đảo sử dụng email, tin nhắn, hoặc website giả mạo để đánh cắp thông tin cá nhân của người dùng, như tên truy cập, mật khẩu, số thẻ tín dụng, hoặc số an sinh xã hội. Kẻ lừa đảo thường giả danh các tổ chức uy tín, như ngân hàng, công ty tài chính, hoặc các nhà cung cấp dịch vụ trực tuyến, để tạo dựng lòng tin và dụ dỗ người dùng cung cấp thông tin.

Làm thế nào để một người thực hiện việc scam?

Một người có thể thực hiện việc scam bằng nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào hình thức scam mà họ lựa chọn. Tuy nhiên, hầu hết các scammer đều có chung một số đặc điểm và kỹ năng sau:

• Khả năng giao tiếp tốt: Scammer cần có khả năng giao tiếp tốt để tiếp cận, tạo dựng lòng tin và thuyết phục nạn nhân.
• Khả năng khai thác điểm yếu của người khác: Scammer thường tìm hiểu về nạn nhân để khai thác lòng tham, sự thiếu hiểu biết, hoặc sự cả tin của họ.
• Khả năng tạo áp lực: Scammer thường tạo áp lực thời gian để khiến nạn nhân đưa ra quyết định nhanh chóng mà không suy nghĩ kỹ càng.
• Sử dụng công nghệ: Scammer thường sử dụng các công nghệ mới như internet, mạng xã hội, email, điện thoại để thực hiện hành vi phạm tội.

Scam có phải là tội phạm?

Câu trả lời là Có. Scam là một hành vi phạm tội và có thể bị truy tố theo pháp luật. Mức độ nghiêm trọng của hình phạt tùy thuộc vào mức độ thiệt hại mà scam gây ra cho nạn nhân. Tại Việt Nam, tùy thuộc vào giá trị tài sản chiếm đoạt được, hành vi lừa đảo có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Hình phạt cao nhất cho tội này có thể lên đến tù chung thân.

Lời kết

Hiểu rõ scam là gì và các hình thức biến tướng của nó là chìa khóa để bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi những kẻ lừa đảo. Hãy luôn cảnh giác, kiểm tra thông tin kỹ lưỡng, và chia sẻ kiến thức để cùng nhau xây dựng một môi trường mạng an toàn và minh bạch. Phòng ngừa luôn tốt hơn chữa trị, vì vậy hãy trang bị cho bản thân những “lá chắn” vững chắc trước thế giới scam đầy rẫy cạm bẫy.

Kết luận

Trong bối cảnh công nghệ thông tin ngày càng phát triển như hiện nay, việc hiểu rõ về scam và biết cách phòng tránh là vô cùng quan trọng. Chúng ta không chỉ cần nâng cao nhận thức cá nhân mà còn có trách nhiệm chia sẻ kiến thức này đến với những người xung quanh. Một cộng đồng có hiểu biết sẽ giúp giảm thiểu rủi ro và tạo ra một môi trường internet an toàn hơn cho mọi người.

Để bảo vệ chính mình, hãy nhớ rằng:

• Cảnh giác với các thông tin không rõ nguồn gốc.
• Không cung cấp thông tin cá nhân cho những người không quen biết.
• Thường xuyên cập nhật các biện pháp bảo mật cho tài khoản trực tuyến.

Bằng cách thực hiện các biện pháp này, bạn sẽ trở thành một phần của giải pháp trong việc chống lại các hành vi lừa đảo trên mạng. Hãy luôn giữ vững tinh thần cẩn trọng và khôn ngoan khi tham gia vào thế giới số!